Mar gheilleagar trádála idirnáisiúnta, tá Éire ag brath go mór ar thrádáil eachtrach agus tá tionchar ag margaí domhanda uirthi. Luaitear go minic go bhfuil Éire ar na tíortha is oscailte ar domhan agus tá ardmheas uirthi sna hinnéacsanna domhandaithe.
D’ainneoin an chur isteach ar fhostaíocht dhomhanda le déanaí, tá margadh saothair na hÉireann fós thar a bheith docht, agus ráta dífhostaíochta 4.3% ann i mí Eanáir. Le míonna beaga anuas, tá moill tagtha ar chruthú post nua tar éis beagnach dhá bhliain d’fhás tapa. Mar sin féin, seachas laghdú ar an éileamh ar shaothar, is dócha gurb é is cúis leis sin an deacracht a bhaineann le róil a líonadh i margadh saothair ina bhfuil formhór mór an lucht saothair fostaithe cheana féin. Mar thoradh ar ardfhostaíocht, ar phá atá ag dul i méid agus ar earcaíocht níos gníomhaí i measc fostóirí, tá laghdú mór tagtha ar dhaoine atá ag fanacht ar thacaíochtaí dífhostaíochta mar aon le fás tapa sa lucht saothair ina iomláine. Tá daonra measartha óg na hÉireann ag dul in aois oibre agus tá imirce daoine fásta atá in aois oibre isteach sa lucht saothair fós faoi bhun na leibhéal a theastaíonn chun freastal ar éilimh scileanna. Agus laghdú ag teacht ar an imní láithreach maidir le costais fuinnimh agus slabhraí soláthair, is dócha go mbeidh laghdú ar líon na n-oibrithe atá ar fáil fós ina shrian mór ar fhás gheilleagar na hÉireann sna blianta amach romhainn
Naisc:
Teideal/ainm | URL |
IBEC | |
an Phríomh-Oifig Staidrimh | |
Banc Ceannais na hÉireann | |
an Sainghrúpa ar Riachtanais Scileanna sa Todhchaí | |
Feasachán Scileanna Náisiúnta agus foilseacháin eile | |
Roghanna Cliste | |
Feasachán Scileanna Náisiúnta 2022 |
Soláthraíonn an Feasachán Scileanna Náisiúnta 2022 anailís ar an Margadh Saothair in Éirinn agus tá sé ar fáil anseo: national-skills-bulletin-2022.pdf (solas.ie)
Mar gheall ar na hathruithe suntasacha ar gheilleagar na hÉireann in 2020 agus in 2021 de bharr COVID-19, níorbh fhéidir anailís a dhéanamh ar ghanntanais fhéideartha ó thaobh gairme de. Mar sin féin, cuirtear ionchas gairmeacha ar fáil i bhfianaise thionchar COVID-19.
Slite Beatha Eolaíochta & Innealtóireachta
Tháinig méadú mór ar an bhfostaíocht sa ghrúpa gairme sin le linn na tréimhse cúig bliana, go háirithe sa bhliain ó 2020 i leith, agus 16,000 duine breise fostaithe. Is é an fás ar fhostaíocht i monaraíocht ardteicneolaíochta is mó is cúis leis sin. Tá soláthar láidir i gcónaí ón gcóras oideachais tríú leibhéal do chéimithe eolaíochta agus innealtóireachta. Mar sin féin, leis an bhfás láidir fostaíochta do na gairmeacha sin agus leis an éileamh ar na scileanna a bhaineann le heolaithe agus le hinnealtóirí (e.g. anailís chriticiúil, réiteach fadhbanna) thar raon gairmeacha eile (e.g. gairmithe riaracháin phoiblí, múinteoirí, i measc gairmeacha eile), áiritheofar éileamh leanúnach agus deiseanna fostaíochta do na róil sin. Ina theannta sin, táthar ag súil go mbeidh éileamh ar scileanna breise i measc eolaithe (e.g. éiceolaíocht, comhshaol, caomhnú), innealtóirí leictreacha (e.g. in-athnuaite agus ardvoltais) agus teicneoirí (e.g. grianfhuinneamh/gaoth) mar thoradh ar an aistriú i dtreo geilleagar ísealcharbóin. Meastar go mbeidh éileamh láidir ar na gairmeacha sin amach anseo, agus is dócha go leanfar le ganntanais. Táthar ag súil go mbeidh líon beag ganntanas ann agus, i gcás cuid acu, go mbainfidh siad leo siúd a bhfuil taithí acu i reimsí nideoige.
Ganntanais scileanna:
§ eolaithe anailíseacha, próisis agus leighis
§ innealtóirí (rialú cáilíochta/dearbhú cáilíochta, próiseas, dearadh, meicniúil, leictreach, uathoibriú, bailíochtú) § teicneoir cothabhála/saotharlainne
Slite Beatha TFC
Bhí an meánfhás bliantúil ab airde le linn na tréimhse cúig bliana ag gairmeacha TFC i gcomparáid le gach grúpa gairme eile agus an fás iomlán is airde ó 2020 i leith. Ba iad na daoine a bhí fostaithe mar ríomhchláraitheoirí, mar fhorbróirí bogearraí agus mar theicneoirí TF is mó a spreag an fás in 2021. Is ag an ngrúpa gairme sin a bhí an dara sciar is airde de cheadanna fostaíochta nua a eisíodh in 2021, tar éis gairmeacha cúraim sláinte. Leanadh leis an bhfás sa soláthar ón gcóras oideachais/oiliúna de réir a chéile agus tháinig beagnach 8,000 céimí ón gcóras tríú leibhéal in 2020, go príomha ag leibhéil NFQ 8-10. Is cosúil nach raibh tionchar diúltach ag paindéim COVID-19 ar fhostaíocht dóibh siúd atá i ngairmeacha TFC. D’fhéadfadh sé gur mhaolaigh an méid suntasach den obair ón mbaile i measc daoine i ngairmeacha TFC cuid de na saincheisteanna maidir le baill foirne atá cáilithe go cuí a aimsiú do na róil seo trí rochtain a fháil ar scileanna ó lasmuigh d’Éirinn gan an riachtanas a bheith lonnaithe anseo. Mar sin féin, má leanann an fhostaíocht de bheith ag fás ag an ráta a chonacthas le blianta beaga anuas, d’fhéadfadh géarú teacht ar ghanntanais shuntasacha dóibh siúd a bhfuil na scileanna sonracha atá ar éileamh acu. Ganntanais scileanna:
§ Bainisteoirí tionscadail TF
§ Forbróirí/innealtóirí bogearraí
§ Anailísithe/innealtóirí TF
§ Teicneoirí TF a bhfuil teanga iasachta acu
Slite Beatha Gnó & Airgeadais
Tá méadú mór tagtha ar an bhfostaíocht sa ghrúpa gairme sin, go háirithe ó 2019 i leith. Bhí beagán níos mó ná an tríú duine fostaithe sna gairmeacha seo san earnáil airgeadais agus bhí an chuid eile i réimse earnálacha. I measc na mbearnaí scileanna i seirbhísí airgeadais tá anailísíocht sonraí, claochlú digiteach, riosca agus comhlíonadh, ceannaireacht, agus RGCS/cibearshlándáil. Léiríonn Spotsolas Fhiontraíocht Éireann ar Scileanna éileamh ar scileanna airgeadais, lena n-áirítear bainistiú caidrimh, smaointeoireacht chriticiúil, idirbheartaíocht, géire intinne thráchtála, anailís ghnó, réamhaisnéis airgeadais, agus cumarsáid. Beidh tionchar ag baint le dúnadh gan mhoill Bhanc Uladh agus KBC, mar aon le hathstruchtúrú laistigh de na bainc atá fágtha, ar an éileamh a bheidh ann amach anseo ar scileanna baincéireachta miondíola. Aithníodh go leor ról laistigh den ghrúpa seo mar ról atá i mbaol uathoibrithe, go háirithe róil riaracháin airgeadais.
Slite Beatha Cúraim Sláinte
Bhí tionchar ar leith ag paindéim COVID-19 ar na daoine atá fostaithe i ngairmeacha cúraim sláinte maidir le héilimh mhéadaithe ar sheirbhísí agus le nochtadh d’ionfhabhtú. Tháinig laghdú ar na leibhéil fostaíochta fhoriomlána in 2020 ach bhí siad tagtha ar ais go dtí na leibhéil a bhí ann roimh COVID-19 faoi 2021, agus bhí fás le feiceáil go háirithe sna ráithe dheireanacha de 2021. Tá an córas ceadanna fostaíochta fós ina phríomhfhoinse scileanna do na róil sin le beagnach 5,000 cead nua in 2021, arb ionann é agus breis agus aon trian de na ceadanna nua uile a eisíodh. I mí an Mheithimh 2022, cuireadh roinnt gairmeacha cúraim sláinte, lena n-áirítear cógaiseoirí, fiseolaithe cairdiacha, teiripeoirí saothair, fisiteiripeoirí, poitideolaithe/trópadaithe, síceolaithe agus teiripeoirí urlabhra agus teanga, leis an Liosta Gairmeacha Scileanna Criticiúla mar fhreagairt ar dheacrachtaí iarrthóirí oiriúnacha a aimsiú do na róil sin. Leanann an t-éileamh ar sheirbhísí cúraim sláinte de bheith ard de réir mar a dhéileálann an córas leis an riaráiste mar thoradh ar an bpaindéim agus is dócha go leanfaidh sé de bheith láidir sna blianta atá le teacht i bhfianaise dhéimeagrafaic na hÉireann atá ag dul in aois. Beidh an leathnú amach anseo, den chuid is mó, ag brath ar mhaoiniú rialtais a bheith ar fáil.
Ganntanais scileanna: liachleachtóirí, altraí
Slite Beatha Sóisialta & Cúraim
Oibríonn formhór na ndaoine atá fostaithe i ngairmeacha sóisialta agus cúraim san earnáil sláinte a chuireann cúram ar fáil do na cohóirt an-óg agus níos sine de ghnáth. In 2021, lean cuid de na daoine atá fostaithe san earnáil sláinte de leas a bhaint as íocaíochtaí tacaíochta ioncaim (PUP agus EWSS). Cé nach bhfuil aon mhiondealú gairme ann do dhaoine ar íocaíochtaí tacaíochta ioncaim, is dócha go mbeadh roinnt íocaíochtaí á bhfáil ag go leor de na gairmeacha seo a áirítear anseo. Níor léiríodh go fóill sna sonraí an tionchar ar leibhéil fostaíochta nuair a tháinig deireadh leis na scéimeanna in 2022, go háirithe maidir le EWSS. Is iad na hathruithe déimeagrafacha in Éirinn (an titim i líon na ndaoine atá 0-4 bliana d’aois agus an méadú ar líon na ndaoine atá 65 bliana d’aois agus níos sine) a bheidh mar phríomhspreagadh fostaíochta sna gairmeacha seo sna blianta amach romhainn. Ganntanais scileanna: cúntóirí cúraim sláinte
Ganntanais lucht saothair: oibrithe cúraim
Slite Beatha Oideachais
Tháinig méadú mór ar na leibhéil fostaíochta fhoriomlána le linn na tréimhse cúig bliana le meánfhás bliantúil de thart ar 7,600 duine. Beidh an t-éileamh ar na róil sin amach anseo dírithe go mór ar fhachtóirí déimeagrafacha agus ar infhaighteacht mhaoiniú an rialtais. Meastar go dtiocfaidh laghdú bliantúil ar rolluithe i mbunscoileanna go 2033, rud ar dócha go mbeidh tionchar aige sin ar riachtanais foirne. In iar-bhunscoileanna, tuartar go leanfar le fás ar rolluithe go dtí 2024, agus go laghdófar iad dhiaidh sin. Ag an tríú leibhéal, fógraíodh 1,000 áit bhreise le haghaidh 2022. Ina theannta sin, bhí tionchar breise ag an gcogadh san Úcráin ar fhigiúirí rollaithe sa chóras oideachais agus oiliúna, mar rinneadh na réamh-mheastacháin oifigiúla rollaithe roimh an gcogadh. Cruthóidh sé seo éileamh breise ar mhúinteoirí ar gach leibhéal den chóras oideachais
Slite Beatha in Earnáil na Tógála
Cé gur tháinig méadú ar an bhfostaíocht fhoriomlán in 2021, d’fhan sí faoi bhun na leibhéal a bhí ann roimh COVID-19. Ag deireadh 2021, bhí os cionn 14,000 duine in earnáil na tógála ag baint leasa as íocaíochtaí tacaíochta ioncaim (teaglaim de PUP agus EWSS). Leanfaidh spriocanna an Rialtais i ndáil le tithíocht agus gníomhú ar son na haeráide leis an éileamh ar scileanna tógála a bhrú chun cinn i réimsí éagsúla gairmeacha (oibrithe, ceirdeanna oilte/maoirseoirí, innealtóirí) agus d’fhéadfadh ganntanais scileanna agus ganntanais lucht oibre teacht chun cinn amach anseo. Tá impleachtaí suntasacha ag an aistriú chuig geilleagar saor ó charbón do scileanna a bhaineann le foirgníocht, lena n-áirítear foirgnimh ghlasa agus giniúint fuinnimh in-athnuaite; cé gur dócha go dtiocfaidh méadú ar líon beag gairmeacha atá réasúnta nua (e.g. teicneoir tuirbíní gaoithe, comhordaitheoir iarfheistithe), is é an tionchar is suntasaí ná athruithe ar mheascán scileanna de raon de ghairmeacha atá ann cheana (e.g. innealtóirí sibhialta, pluiméirí, díonadóirí, gloineadóirí, etc.) chomh maith le héileamh méadaithe ar ghairmeacha áirithe. Tá méadú tagtha ar líon na bprintíseach i gceirdeanna a bhaineann le tógáil mar thoradh ar an méadú atá tagtha ar an ngníomhaíocht tógála a chonacthas ó bhí an ghéarchéim airgeadais dheireanach ann. Is dócha go mbeidh gá le tuilleadh méaduithe ar chlárú printíseachta chun freastal ar na héilimh bhreise a eascraíonn as uaillmhianta an Rialtais. D’fhéadfadh saincheisteanna maidir le soláthar agus costas méadaithe ábhar a bhaineann le tógáil an t-éileamh a laghdú sa ghearrthéarma, cé gur dócha go bhfeicfear éileamh leanúnach ar scileanna tógála sa ghearrthéarma go dtí an meántéarma mar gheall ar spriocanna an Rialtais.
Ganntanais scileanna: suirbhéirí cainníochta
Ganntanais scileanna féideartha: innealtóirí sibhialta agus bainisteoirí tionscadail tógála, pluiméirí, siúinéirí
Slite Beatha Ceardaíochta eile, nach n-aicmítear in áit ar bith eile
Bhí an meánfhás bliantúil fostaíochta cúig bliana diúltach don ghrúpa gairme sin agus thit an fhostaíocht idir 2020 agus 2021. Bhí fostaíocht sna gairmeacha sin ar fud an tionscail, na tógála agus an mhórdhíola agus an mhiondíola, agus bhí tionchar ag COVID-19 ar gach ceann de na hearnálacha sin ar leibhéil éagsúla. Bhí sciar suntasach de dhaoine sna hearnálacha sin ag fáil íocaíochtaí tacaíochta ioncaim (EWSS agus PUP araon) fós in 2021, agus ní fios go fóill an tionchar ag tarraingt siar na n-íocaíochtaí sin in 2022 ar líonta fostaíochta.
Ganntanais scileanna: Ríomhchláraitheoirí CNC
Ganntanais scileanna féideartha: táthairí, leictreoirí
Slite Beatha Talmhaíochta & Cúraim Ainmhithe
Bhí líonta fostaíochta le haghaidh gairmeacha talmhaíochta agus cúraim ainmhithe níos ísle in 2021 i gcomparáid le cúig bliana roimhe sin, in ainneoin méadú a bheith tagtha ar an mbliain is déanaí ó 2020; ba é an t-ardú a tháinig le déanaí ar líon na bhfeirmeoirí is mó ba chúis leis an méadú sin. Is dócha go mbeidh tionchar ag Brexit, spriocanna Rialtais maidir le gníomhú ar son na haeráide, agus dídhreasachtaí chun obair ar phá íseal a dhéanamh ar líonta fostaíochta na ngairmeacha seo sna blianta amach romhainn
Slite Beatha Fáilteachais
D’fhan an fhostaíocht le haghaidh gairmeacha fáilteachais faoi bhun na leibhéal a bhí ann roimh COVID-19 cé gur léir sna sonraí fostaíochta sa dara leath den bhliain na leibhéil shuntasacha d’athfhostú d’earnáil na cóiríochta agus an bhia, go háirithe maidir le róil pháirtaimseartha. Bhí sciar ard díobh siúd in earnáil na cóiríochta agus an bhia (ina raibh an chuid is mó de na gairmeacha sin fostaithe) ag fáil íocaíochtaí tacaíochta ioncaim (EWSS agus PUP araon) in 2021. Níor léiríodh sna sonraí go fóill an tionchar ar leibhéil fostaíochta ag tarraingt siar na n-íocaíochtaí tacaíochta ioncaim sin in 2022. Is dócha go mbeidh tionchar ag an ardú ar chostais ghnó agus ag an laghdú féideartha ar ioncam indiúscartha mar gheall ar bhoilsciú méadaithe ar aon téarnamh breise ar an earnáil agus ar an éileamh ar na scileanna sin.
Ganntanais scileanna: Chefanna
Slite Beatha Iompair & Lóistíochta
Thit na leibhéil fostaíochta foriomlána don ghrúpa gairme seo thar an tréimhse cúig bliana, go príomha mar gheall ar laghdú i líon na dtiománaithe/oibritheoirí eile. Bhí an fhostaíocht san earnáil iompair, ina raibh go leor de na hoibrithe sin fostaithe, mall chun filleadh ar na leibhéil a bhí ann roimh COVID-19, cé go raibh méadú ag teacht ar na leibhéil fostaíochta sna ceathrúna deiridh de 2021. Beidh tionchar ag éifeachtaí iarmhartacha leanúnacha Brexit, ag saincheisteanna an tslabhra soláthair a tháinig chun cinn le linn phaindéim COVID-19, ag ardú na gcostas breosla agus ag leibhéil mhéadaitheacha an bhoilscithe, ar an éileamh foriomlán ar na gairmeacha sin. Mar thoradh ar athruithe ar chineál na ról, mar gheall ar thosca amhail uathoibriú, athruithe teicneolaíochta, agus cur chun feidhme an Phlean Gníomhaíochta ar son na hAeráide, beidh riachtanais uasoiliúna/athoiliúna ann i ngach gairm sa réimse seo (e.g. scileanna digiteacha feabhsaithe, scileanna glasa don ghnó).
Easpa scileanna a d’fhéadfadh a bheith ann: Tiománaithe HGV
Ganntanais lucht saothair: tiománaithe tacsaí
Slite Beatha Díolacháin, Margaíochta & Seirbhísí do Chustaiméirí
D’fhan an fás fostaíochta le linn na tréimhse cúig bliana faoi bhun an mheáin náisiúnta, cé gur sháraigh an fhostaíocht fhoriomlán in 2021 na leibhéil a bhí ann in 2019. Bhí os cionn dhá thrian de na daoine atá fostaithe sna gairmeacha sin san earnáil mhórdhíola agus mhiondíola, a raibh tionchar ar leith ag COVID-19 uirthi, agus is ionann sin agus sciar ard díobh siúd a fhaigheann íocaíochtaí tacaíochta ioncaim (EWSS agus PUP araon). Níor léiríodh go fóill sna sonraí an tionchar a bheidh ag scor na n-íocaíochtaí sin in 2022. Beidh tionchar ag boilsciú méadaithe agus laghdú ar chaiteachas tomhaltóirí ar an éileamh a bheidh ann amach anseo ar na gairmeacha sin. Maidir leo siúd atá fostaithe lasmuigh den earnáil mhórdhíola agus mhiondíola (e.g. tionscal), tá éileamh fós ann ar mheascán de scileanna díolacháin le heolas sonrach ar an tionscal agus le saineolas teicniúil. Léiríonn anailís ó Spotsolas ar Scileanna Fhiontraíocht Éireann go bhfuil éileamh ann ar scileanna, lena n-áirítear díolacháin chomhairleacha, díolacháin theicniúla agus margaíocht dhigiteach, ar fud earnálacha agus gairmeacha éagsúla. Baineann an t-éileamh orthu siúd a bhfuil scileanna díolacháin agus teanga acu go príomha leis an earnáil TFC, a léirítear i sonraí na gceadanna fostaíochta, cé gur measartha beag líon na ndaoine atá fostaithe i ndíolachán san earnáil seo. Beidh deacrachtaí éagsúla ag baint le hiarrthóirí a bhfuil na scileanna sin acu a aimsiú ar fud gairmeacha éagsúla.
Cá bhfuil na hOibrithe?
Lucht saothair breise atá ar fáil Ag féachaint ar na pócaí den daonra atá fágtha a d’fhéadfadh dul isteach san fhórsa saothair chun freastal ar éileamh sa todhchaí, bhí thart ar 105,000 duine 15 bliana d’aois agus níos sine a dhéanann féintuairisc gur mhaith leo a bheith ag obair ach nach bhfuil siad ar fáil chun é sin a dhéanamh ar chúiseanna amhail oideachas, míchumas nó freagracht chúraim, ar laghdú é ó 164,000 duine bliain ó shin. Laistigh den ghrúpa seo, tháinig laghdú aon trian ar líon na ndaoine in Éirinn ar mhaith leo a bheith ag obair ach nach bhfuil in ann é sin a dhéanamh de bharr a mbreoiteachta nó a míchumais ó thús phaindéim Covid. Mar an gcéanna, tá laghdú 14% tagtha ar líon na ndaoine nach bhfuil in ann oibriú mar gheall ar fhreagracht chúraim. Is dócha gur chuir an t-aistriú chuig socruithe cianoibre agus solúbtha deireadh leis na príomhbhacainní ar na grúpaí a bheith rannpháirteach sa lucht saothair. Tá an sochar sóisialta a bhaineann le fostaíocht ard le feiceáil freisin i measc líon na n-oibrithe a dhíspreagtar agus líon na ndaoine atá dífhostaithe go fadtéarmach, agus tá laghdú mór tagtha ar an dá cheann acu sin le blianta beaga anuas.
Imirce Meastar leis an daonáireamh le déanaí go dtiocfaidh glanmhéadú ar an daonra de bharr imirce 190,000 duine le sé bliana anuas, arb ionann é agus thart ar leath den fhás daonra iomlán le linn na tréimhse sin. Tá formhór mór na ndaoine sin in aois oibre agus i bhfostaíocht, agus meastar go raibh inimirce 144,000 duine fásta idir 25 agus 64 bliain d’aois idir 2016 agus Aibreán 2022. Mar thoradh air sin, is gné ríthábhachtach í an imirce isteach den mhéid beag scóipe atá fágtha ar mhargadh an tsaothair tar éis roinnt blianta d’fhás tapa fostaíochta. Tá oibrithe imirceacha ina bpríomhfhoinse scileanna laistigh de roinnt earnálacha, lena n-áirítear cúram sláinte agus TFC, agus tá róil ríthábhachtacha ag brath go mór ar oibrithe oilte a fhoinsiú trí chláir víosaí. Laistigh de chúram sláinte agus obair shóisialta, is ionann an 29,600 duine a fhaigheann ceadanna oibre ó na cúig bliana roimhe sin agus 9% d’iomlán na n-oibrithe san earnáil. Mar an gcéanna, tá fás láidir atá tagtha ar earnáil TFC na hÉireann agus ar shlabhra soláthair intíre na tíre mar gheall ar instealladh breise scileanna idirnáisiúnta a chomhlánaíonn an lucht saothair dúchasach. As beagán faoi bhun 40,000 cead fostaíochta a bronnadh anuraidh, b’ionann TFC, obair shóisialta agus fostaithe cúraim sláinte agus rud beag os cionn leathchuid den líon sin. Is iad na hearnálacha tógála agus talmhaíochta urraitheoirí suntasacha eile ar cheadanna fostaíochta.