Veranderende trends op de arbeidsmarkt: hoe zal de overgang naar een groene, digitale economie de Europese werkgelegenheid beïnvloeden?

Changing job trends — Photo credit: Adobe Stock

Banen in Europa zullen de komende jaren snel veranderen omdat de EU ernaar streeft de koolstofuitstoot snel terug te dringen en tegelijkertijd de overstap te maken naar een bovenal digitale economie. De doelstelling van de EU is om de koolstofemissies tegen 2030 met 55 % te verlagen ten opzichte van de niveaus van 1990. Als het lukt, zal Europa het eerste klimaatneutrale continent zijn, aldus de voorzitter van de Europese Commissie Ursula von der Leyen, met vraag naar nieuwe hooggekwalificeerde banen in opkomende groene industrieën, terwijl in sectoren zoals olie, gas en landbouw minder arbeidskrachten nodig zijn.

Tegelijkertijd vindt er een derde transitie plaats, en wel een demografische. Uit het verslag 2023 Skills in Transition: the way to 2035van Cedefop (het Europees Centrum voor de ontwikkeling van de beroepsopleiding) blijkt dat een vergrijzende beroepsbevolking niet in hetzelfde tempo wordt vervangen door jongere werknemers die nu meer jaren aan onderwijs besteden. Daarom is het belangrijk om de participatie onder middengeschoolde werknemers, vooral vrouwen, te verhogen om vacatures te vervullen.

“Europa bevindt zich op een keerpunt,” aldus Jürgen Siebel, uitvoerend directeur van Cedefop, en Antonio Ranieri, afdelingshoofd voor beroepsonderwijs en -opleiding en vaardigheden, in het “Skills in Transition”-verslag. “De zich ontwikkelende klimaatcrisis, de digitale revolutie, geopolitieke spanningen en crises in verband met de kosten van levensonderhoud vormen fundamentele uitdagingen voor het economische en sociale weefsel van landen, economische sectoren en gemeenschappen.” Zij voegen eraan toe: “Hoewel het steeds moeilijker wordt om te voorspellen welke veranderingen in het verschiet liggen, wordt het steeds duidelijker dat de keuzes die we dit decennium maken voor de uitvoering van het beleid gaan bepalen hoe de toekomst eruit zal zien.”

Siebel en Ranieri zien tekorten aan arbeidskrachten en vaardigheden, met name in sectoren als de bouw, de zorg en IT, alsook een tekort aan hoogwaardige banen die zowel fatsoenlijke arbeidsomstandigheden als kansen bieden om vaardigheden te gebruiken. Maar tot nu toe, zeggen ze, is het gebruik van omscholing laag, ondanks het “enorme potentieel”.

Overgang naar een groene economie

In het verslag wordt gesuggereerd dat de uitbreiding van digitale en groene banenstrategieën naar verwachting voor groei zal zorgen bij industrieën, met inbegrip van hernieuwbare energie en productie, aangezien de vervaardiging van producten met inbegrip van halfgeleiders, zeldzame aardmetalen en medische benodigdheden dichter bij het gebruikspunt komt te liggen.

In het verslag wordt geopperd dat opleidingen om werknemers in krimpende sectoren en regio’s te helpen belangrijk zullen zijn om de vaardigheden voor de groene transitie te verbeteren. Hooggeschoolde werknemers, zoals O&O-wetenschappers die groene oplossingen uitvinden, zullen de steun nodig hebben van technici die ze toepassen.

Digitale vaardigheden

Een duurzamere economie vraagt ondersteuning door hoogtechnologische banen. Cedefop verwacht een sterke groei van de professionele ICT-functies tot 2035, hoewel het ervan uitgaat dat de digitale werkgelegenheid zal afnemen naarmate meer automatisering wordt ingevoerd. De grootste uitdaging ligt waarschijnlijk in de aanwerving, omdat het moeilijk is om mensen in functies op middelhoog en laag niveau die hiervoor over meer digitale vaardigheden moeten beschikken, bij te scholen, maar ook vanwege het feit dat niet genoeg jongeren de kwalificaties hebben die nodig zijn voor de meest hooggekwalificeerde functies.

Oplossingen voor de lange termijn

Een langetermijnplan dat onderwijs-, opleidings- en arbeidsmarktbeleid samenbrengt en investeert in digitale en STEM-vaardigheden en dat voorstander is van beroepsonderwijs en -opleiding.
Lokale en nationale werkgevers en beleidsmakers betrekken bij de digitale en groene transitie en hun meer bevoegdheden geven.
Toekomstige behoeften aan vaardigheden voorspellen en bestaande vaardigheidstekorten begrijpen.

Lees meer over de verschuiving in de werkgelegenheid binnen de EU in Skills in Transition: the way to 2035, een verslag van Cedefop.

Links:

Skills in Transition: the way to 2035

De Europese Green Deal

Het Green Deal-plan voor de industrie van de Europese Commissie

Meer informatie:

Europese banendagen

Zoek een EURES-adviseur

Leven en werken in EURES-landen

EURES-vacaturebank

EURES-diensten voor werkgevers

EURES-evenementenkalender