Κοινωνική ασφάλιση: τα δικαιώματά σας όταν διασχίζετε τα σύνορα

Μεταφέρετε μαζί σας τα δικαιώματά σας

Όταν μετακομίζετε στο εσωτερικό της Ευρώπης για λόγους εργασίας, τα δικαιώματά σας κοινωνικής ασφάλισης συνεχίζονται: από τις παροχές ανεργίας και το επίδομα μητρότητας έως τις συντάξεις γήρατος. Αυτό ισχύει όχι μόνο για τα 27 κράτη μέλη της ΕΕ, αλλά και για την Ισλανδία, το Λιχτενστάιν, τη Νορβηγία και την Ελβετία.

Οι κανόνες της ΕΕ σχετικά με τον συντονισμό των συστημάτων κοινωνικής ασφάλισης ισχύουν για τις παροχές ασθένειας, ανεργίας, μητρότητας, πατρότητας και τις οικογενειακές παροχές, καθώς και για τις συντάξεις γήρατος και τις παροχές σε περίπτωση εργατικού ατυχήματος, επαγγελματικής ασθένειας, θανάτου και επιζώντων. Οι ακριβείς παροχές που είναι διαθέσιμες διαφέρουν από χώρα σε χώρα.

Οι χώρες μπορεί να έχουν διαφορετικούς κανόνες για τις παροχές κοινωνικής ασφάλισης, ωστόσο οι κανόνες της ΕΕ απαιτούν από τα κράτη μέλη την εναρμόνιση των συστημάτων τους έτσι ώστε τα άτομα που αναζητούν εργασία και μετακινούνται από τη μια χώρα στην άλλη για να εργαστούν να μπορούν να συνεχίσουν να διεκδικούν τις παροχές που έχουν ήδη αποκτήσει στη χώρα τους. Ωστόσο, δεν μπορείτε να είστε ασφαλισμένος και να λαμβάνετε την ίδια παροχή σε δύο χώρες ταυτόχρονα.

Πώς λειτουργεί η συνεχής κάλυψη στην πράξη;

Ο συντονισμός της κοινωνικής ασφάλισης από τα κράτη μέλη, ένας μακροχρόνιος πυλώνας της κοινωνικής πολιτικής της ΕΕ, σημαίνει ότι οι πολίτες μπορούν να αναμένουν ότι τα δικαιώματά τους θα συνεχίσουν να ισχύουν καθώς μετακινούνται εντός της περιοχής, τόσο για λόγους εργασίας όσο και για αναψυχή ή συνταξιοδότηση.

Το 2021, περίπου 16 εκατομμύρια πολίτες της ΕΕ/ΕΖΕΣ ζούσαν σε άλλη χώρα της ΕΕ ή της ΕΖΕΣ και περίπου 100 εκατομμύρια τουρίστες επισκέφθηκαν άλλο κράτος μέλος, σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία της ΕΕ. Εκείνο το έτος, σχεδόν 6 εκατομμύρια συντάξεις καταβλήθηκαν σε άτομα που ζούσαν σε άλλη χώρα της ΕΕ/ΕΖΕΣ ή στο Ηνωμένο Βασίλειο, ενώ μεταφέρθηκαν οικογενειακές παροχές σε περισσότερα από ένα εκατομμύριο μέλη οικογενειών σε άλλη χώρα της ΕΕ/ΕΖΕΣ ή στο Ηνωμένο Βασίλειο - και περίπου 235 εκατομμύρια ΕΚΑΑ (Ευρωπαϊκές Κάρτες Ασφάλισης Ασθένειας) ήταν σε κυκλοφορία.

Ως πολίτης της ΕΕ, τα δικαιώματά σας σε παροχές καλύπτονται συνήθως από τη χώρα μέλος στην οποία εργάζεστε. Ωστόσο, υπάρχουν και εξαιρέσεις. Για παράδειγμα, όταν βρίσκεστε σε βραχυπρόθεσμη απόσπαση εργασίας σε άλλη χώρα για διάστημα έως και δύο έτη, τα δικαιώματα κοινωνικής ασφάλισής σας θα συνεχίσουν να καλύπτονται από τη χώρα μέλος στην οποία εδρεύει ο εργοδότης σας.

Εάν εργάζεστε ταυτόχρονα σε περισσότερες από μία χώρες, το δικαίωμά σας σε παροχές κοινωνικής ασφάλισης θα καλύπτεται από τη χώρα στην οποία ζείτε, εφόσον εργάζεστε πάνω από το 25% των ωρών εργασίας σας εκεί. Διαφορετικά, θα θεωρηθείτε διασυνοριακός εργαζόμενος και οι παροχές σας θα καλύπτονται από τη χώρα στην οποία εδρεύει ο εργοδότης σας.

Θα δικαιούστε επίσης σύνταξη σε ηλικία συνταξιοδότησης από κάθε κράτος μέλος της ΕΕ όπου έχετε ασφαλιστεί. Αυτό ζητείται από τη χώρα στην οποία εργαστήκατε για τελευταία φορά.

Μετάβαση στην ψηφιακή εποχή

Επί του παρόντος, όσοι επιθυμούν να μετακινηθούν μεταξύ χωρών για λόγους εργασίας και να διεκδικήσουν τοπικές παροχές πρέπει να διαθέτουν τα σχετικά έντυπα που εκδίδονται από τον οικείο φορέα κοινωνικής ασφάλισης ή τον φορέα ασφάλισης υγείας.

Στο μέλλον, ωστόσο, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έχει ως στόχο να μειώσει τον διοικητικό φόρτο, ψηφιοποιώντας τα και ενθαρρύνει τις χώρες να τα καταστήσουν όσο το δυνατόν πιο εύχρηστα. Το σύστημα ηλεκτρονικής ανταλλαγής πληροφοριών για την κοινωνική ασφάλιση ( EESSI) συνεργάζεται με τους φορείς κοινωνικής ασφάλισης με στόχο την ανταλλαγή πληροφοριών σε ολόκληρη την Ευρώπη. Ένα πιλοτικό πρόγραμμα, η πρωτοβουλία για το ευρωπαϊκό διαβατήριο κοινωνικής ασφάλισης (ESSP), εξετάζει επί του παρόντος τρόπους ψηφιακής επαλήθευσης των δικαιωμάτων κοινωνικής ασφάλισης των πολιτών σε διασυνοριακό επίπεδο.

Πιο μακροπρόθεσμα, προβλέπεται ένα πορτοφόλι ψηφιακής ταυτότητας της ΕΕ (EUDI) το οποίο θα επιτρέπει στους πολίτες της ΕΕ να φέρουν μαζί τους ψηφιακές εκδόσεις των εγγράφων σχετικά με τα δικαιώματά τους για εύκολη επαλήθευση από φορείς, συμπεριλαμβανομένων των φορέων κοινωνικής ασφάλισης, των επιθεωρήσεων εργασίας και των παρόχων υγειονομικής περίθαλψης.

Ελέγξτε τη βάση δεδομένων των χωρών της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για να μάθετε ποιες παροχές κοινωνικής ασφάλισης είναι διαθέσιμες στη χώρα στην οποία μετακομίζετε για λόγους εργασίας. Μάθετε περισσότερα σχετικά με τα συνταξιοδοτικά δικαιώματα και πώς μπορείτε να τα διεκδικήσετε.

 

Σχετικοί σύνδεσμοι:

Δικαιώματα κοινωνικής ασφάλισης, ανά χώρα

Συντονισμός της κοινωνικής ασφάλισης σε επίπεδο ΕΕ

Κατανοήστε ποιοι κανόνες ισχύουν για εσάς

 

Διαβάστε περισσότερα:

Ευρωπαϊκές ημερίδες για την απασχόληση

Αναζητήστε συμβούλους EURES

Συνθήκες διαβίωσης και εργασίας στις χώρες EURES

Βάση αναζήτησης εργασίας EURES

Υπηρεσίες EURES για τους εργοδότες

Πρόγραμμα εκδηλώσεων EURES

Προσεχείς εκδηλώσεις επί γραμμής

Το EURES στο Facebook

Το EURES στο X

Το EURES στο LinkedIn

Το EURES στο Instagram