Tugann comhaontú nua cosaint do shaoránaigh AE sa RA agus a mhalairt

Aithnítear sa EU-UK Trade and Cooperation Agreement cearta saoránach AE atá ina gcónaí lasmuigh den AE, chomh maith le cearta saoránach RA atá ina gcónaí san AE, agus leagtar amach cuir chuige chomhaontaithe maidir le trádáil agus deiseanna. Comhaontaíodh an reachtaíocht ar dtús i mí na Nollag 2020, agus cumhdaítear léi cearta na saoránach, socrú airgeadais idir an RA agus an AE agus an prótacal d’Éirinn agus do Thuaisceart Éireann.

Ón tráth a roghnaigh an RA tarraingt siar ón AE in 2016, agus nuair a d’fhág sí an AE go hoifigiúil in 2020, bhí go leor plé ann chun a áirithiú go gcosnófar roghanna beatha, sábháilteacht agus slándáil na saoránach AE atá ina gcónaí sa RA. Cuireadh tús leis an gcaibidlíocht fhoirmiúil maidir leis an gcaidreamh sa todhchaí idir an RA agus an AE i mí an Mhárta 2020, as a dtáinig an EU-UK Trade and Cooperation Agreement

Cosaint chun cónaí, oibriú agus staidéar a dhéanamh

Cuireadh an reachtaíocht chun feidhme ó thús na bliana seo, agus í ag obair chun cearta os cionn 3 mhilliún saoránach AE atá ina gcónaí sa RA agus os cionn 1 mhilliún náisiúnach RA i dtíortha AE a chosaint.

Tá sé ceaptha a áirithiú go bhfuil saoránaigh in ann fós cónaí, oibriú agus staidéar a dhéanamh laistigh agus lasmuigh den AE araon, agus cumhdaítear léi freisin gnéithe lena n-áirítear cearta bunúsacha ag an obair, caighdeáin sláinte agus sábháilteachta, agus dálaí oibre cothroma.

Luaitear sa chomhaontú gur féidir le saoránaigh AE a raibh cónaí orthu sa RA roimh an 1 Eanáir 2021 leanúint de bheith ina gcónaí ann, ar choinníoll go ndearna siad iarratas ar Scéim Socraíochta AE roimh an 30 Meitheamh 2021. Iad siúd a bheidh ag leanúint de bheith ag obair sa Ríocht Aontaithe tar éis an 1 Eanáir 2021, agus a rinne iarratas ar an scéim, ní bheidh ceanglas orthu iarratas a dhéanamh ar dhoiciméad le haghaidh oibrithe trasteorann.

Saoránaigh RA a raibh cónaí orthu go dleathach san AE roimh an 1 Eanáir 2021 agus a bheidh ag leanúint de bheith ina gcónaí san AE ina dhiaidh sin, d’fhéadfadh ceanglas a bheith orthu iarratas a dhéanamh ar stádas nua cónaithe sa Bhallstát ina bhfuil cónaí orthu. Tá sé de cheart acu freisin iarratas a dhéanamh ar dhoiciméad le haghaidh oibrithe trasteorann sa Bhallstát sin.

Tá comhordú slándála sóisialta fós i bhfeidhm

Saoránaigh AE a bhí ina gcónaí agus a bhí ag obair go leanúnach sa RA (nó a mhalairt) sa tréimhse roimh dheireadh na hidirthréimhse, baineann siad tairbhe freisin as comhordú iomlán maidir le reachtaíocht slándála sóisialta. Amach anseo, beidh rialacha uile AE i bhfeidhm i gcónaí maidir le cearta chun slándála sóisialta a fháil i gcásanna den chineál sin.

Tá comhordú i bpáirt i bhfeidhm freisin do shaoránaigh AE nach raibh ina gcónaí go leanúnach sa RA, ach a bhí fós faoi réir reachtaíocht slándála sóisialta RA roimh dheireadh na hidirthréimhse (nó a mhalairt). Tá feidhm aige sin, mar shampla, maidir le rialacha a bhaineann le cóir chomhionann, sochair bhreoiteachta agus sochair theaghlaigh, agus cearta agus oibleagáidí ó thréimhsí cónaithe difriúla a chur le chéile.

Tá comhaontuithe tugtha i gcrích freisin ag an AE agus an RA leis an Eilvéis agus le Stáit CSTE LEE (an Íoslainn, Lichtinstéin, an Iorua agus an Eilvéis) chun daoine i gcásanna triantánacha a chosaint (amhail náisiúnach RA atá ina chónaí nó atá ag obair san AE ag deireadh na hidirthréimhse, ach a bhfuil leanaí acu atá ina gcónaí i mBallstát eile AE).

Chun tuilleadh eolais a fháil faoin gComhaontú Trádála agus Comhair AE-RA, féach ar:

https://ec.europa.eu/info/relations-united-kingdom/eu-uk-trade-and-cooperation-agreement_en

 

Naisc ghaolmhara:

https://ec.europa.eu/info/relations-united-kingdom/eu-uk-trade-and-cooperation-agreement_en

 

Léigh tuilleadh:

Laethanta Fostaíochta Eorpacha

Aimsigh Comhairleoirí EURES

Dálaí maireachtála agus oibre i dtíortha EURES

EURES Bunachar Sonar Post

Seirbhísí EURES le haghaidh fostóirí

Féilire Imeachtaí EURES

Imeachtaí Ar Líne atá ag teacht aníos

EURES ar Facebook

EURES ar Twitter

EURES ar LinkedIn